Lobipasinoabifara
Een viering van het Sranantongo
Dit programma is gemaakt in samenwerking met Stuart Rahan.
De Nieuwe Liefde staat op 24 juni, in de aanloop naar Keti Koti, in het teken van het Sranantongo. Als een taal die onlosmakelijk is verbonden met de geschiedenis van Suriname en Nederland, richten we onze aandacht op het ontstaan, de ontwikkeling en het toekomstbeeld van het Sranantongo. Kom verdwalen in de vele verhalen, gedichten en liederen die worden voorgedragen. Verdiep je in eeuwenoude kennis en verrijk je met kunst.
12:30 Inloop
13:30 Inleiding: Wan pisi fu mi tongo (een stukje van mijn taal)
14:45 Kinderprogramma
15:00 College Sabi Diri (kennis is kostbaar)
16:00 Workshop Powema
16:00 Workshop basisbeginselen Sranantongo
16:00 Workshop Lobi Singi
18:00 Eten van eethuis Ricardo’s en muziek
20:00 Voorstelling + gesprek Switi fu mi tongo (het heerlijke van mijn taal)
Omdat het exact anderhalve eeuw geleden is dat de slavernij in de Nederlandse koloniën is afgeschaft, willen we eens diep op het Sranantongo inzoomen: hoe is het ontstaan, wat is de huidige staat van de taal en waar voert het naartoe? In het Nederlands hebben veel Sranantongo-woorden hun ingang gevonden – bijna iedereen kent de begrippen duku, fesa en pata wel, die de Van Dale hebben gehaald.
Voor veel Nederlanders behoren dat soort leenwoorden tot de ‘straattaal’, al wordt dat begrip niet door iedere Surinamer gedragen. Op deze dag ervaar dat het Sranantongo geen straattaal is, maar de rijke, gelaagde lingua franca van Suriname, naast het Nederlands. Het is een taal met een eigen grammatica en spelling; een volwaardige taal, dus, met haar eigen typische karaktertrekken.
In de kolonie namen witte Nederlandse docenten een loopje met het Sranantongo, alsof het zich niet voor verhalen, gedichten, liedjes en spelletjes zou lenen. Daar zijn behoorlijk wat activistische snaren door geraakt: Papa Koenders, Eddy Bruma, Dobru en vele anderen hebben het tegendeel ruimschoots bewezen.
Tegenwoordig uit de taal zich in tal van internationale vormen: muziek, spoken word, rap, proza en poëzie en heel wat mensen en organisaties zijn nu bezig het Sranantongo en haar basisbeginselen aan de dag te leggen.
beeld: Rossel Chaslie
13:30 Wan pisi fu mi tongo – Een stukje van mijn taal
We beginnen met de inleiding Wan pisi fu mi tongo – Een stukje van mijn taal over de historie van het Sranantongo. Diana Vlet en haar Samboera groep zegenen de dag met een plengoffer.
14:45 Kinderprogramma
Kids are the future! Samen met Gerson Main en Iven Cudogham zingen we de mooiste Surinaamse liederen, leer je eerste Sranantongo woordjes en spelen we klassieke spelletjes. Koop hier je tickets voor het kinderprogramma. (ouders mogen gratis mee)
15:00 Sabi Diri – Kennis is kostbaar
Odo, oftewel spreekwoorden, worden door Sranantongosprekers verbaal en non-verbaal gebruikt als variant op de Afrikaanse spreekwoordentraditie, die met de Trans-Atlantische mensenhandel haar intrede in Suriname deed. In Suriname werden de odo als geheimwapen gebruikt tegen de onderdrukkers van de koloniale dwangarbeid. De gelaagdheid van odo stelden/stellen de gebruikers in staat om taal en levenskennis te verrijken. Rudy Uda vertelt in Sabi Diri – Kennis is kostbaar over het bijzonder belang van de odo als gedeeld Surinaams erfgoed.
Odo worden nog dagelijks gebruikt in Nederland en Suriname. Maar waar komen de odo vandaan en hoe zijn ze gevormd? Wie staan bekend als de voornaamste odo-makers? En hoe gebruik je odo eigenlijk in je communicatie. Odo bestaan overigens niet alleen als gesproken en geschreven vorm. Ook worden odo gezongen of gebruikt als non-verbaal communicatiemiddel – namelijk via diverse textielvormen. Kortom, Sabi Diri – Kennis is kostbaar draagt een stukje kennis rondom odo aan je over om van te leren en mee te experimenteren.
16:00 Powema
Als gastdocent neemt Kromanti je mee in de wereld van de powema, het rijke erfgoed van de Sranan-poëzie. In deze workshop duiken we in de mooiste woorden en zinnen uit het Sranantongo die de kracht hebben complexe gevoelens te uiten. Vanuit jouw inspiratiebronnen zoeken we samen naar de woorden die je heden, verleden en toekomst samenbrengen en maak je je eigen unieke powema.
Ini dipi firi fu tiri, mi skrifbosro e triki, ini a De fu mi Tide, Dyodyotongokoni, tapu udu ferfi baniri!
Krofaya Kromanti
‘In de echo van mijn zijn, druppelt het penseel, majestueuze voorouders wijsheden op hout geverfde panelen!’
16:00 Basis Sranantongo
Waarom maakt het Sranantongo gebruik van het Latijns alfabet, terwijl er in die Surinaamse samenleving het Afaka-schrift is ontstaan? Waarom worden er slechts twintig letters uit het Latijns alfabet gebruikt, en wat doen we met de zes andere letters? Over de diftongen wordt nog steeds gediscussieerd: is het nu ei of ey, ai of ay, ui of uy? Het Sranantongo gebruikt in principe geen dubbele klinkers of medeklinkers, al zijn er wel wat uitzonderingen.
Welke lidwoorden zijn er en waarom kent het Sranantongo geen meervoudsvormen met -en of ’s aan het eind? Het is een klanktaal: wat je hoort, dat schrijf je op. En waar komen bepaalde woorden vandaan?
In deze workshop maak je kennis met de taal door de basisbeginselen van de spelling en de grammatica tot je te nemen. Surinaamse linguïsten hebben bij de vorming van de taal bewust voor een internationale aanpak gekozen, waardoor het leren iets makkelijker gaat.
16:00 Lobi Singi
Meer informatie volgt.
18:00 Eten en muziek
Een fesa is natuurlijk niet compleet zonder eten en wie kan ons beter voorzien van een switi portie dan eethuis Ricardo’s
20:00 Switi fu mi tongo – het heerlijke van mijn taal
De voorstelling Switi fu mi tongo is werkelijkwaar een lekkernij voor de geest. Leun achterover en laat MC Denise Jannah je vervoeren. Geniet van poëzie van dichters Sanguilla Vabrie en Krofaya Kromanti, muziek van Sarah-Jane en rapper Afu Sensi. Maak kennis met Maxi Linder door de ogen van de sprankelende Marina Pinas en waan je in de geest van Edgar Cairo vertolkt door acteur Felix Burleson. Journalist Charisa Chotoe praat met presentator Tirsa With en Prof. Soortkill van Smibanese University over hun beleving en inzicht op het voortbestaan van het Sranantongo. We sluiten af met een krachtige voordracht van Hermine Haman uit het werk van haar vader Eddy Bruma.
We eindigen de dag met een een dansi!
Wil je graag een programma bijwonen, maar heb je niet de middelen om een kaartje te betalen? Mail dan naar info@denieuweliefde.com, we kunnen dan iets regelen.